Door: Evelien Tielen
Evelien Tielen ondervond hoe oneigenlijke taken haar en de klant afleiden van het hoofddoel en het daadwerkelijke resultaat. Ze ging op zoek naar haar grenzen.
‘Met name WMO- klanten wisten me te vinden. Een struik snoeien, een peertje vervangen, een kastje schilderen… mijn klanten vroegen het en ik deed het braaf. “Ik ben de hulpvrager en jij de hulpverlener en je hebt te doen waar mijn behoefte op dit moment ligt”, straalden ze uit. Onder het toeziend oog en door hen aangemoedigd, fikste ik dus dingen die ik thuis maar al te graag uitbesteedde.
Hoe fijn het in het begin ook voelde om iets voor de ander te betekenen, uiteindelijk ging het wringen. “Zeg, wat denkt hij wel, ik ben de loodgieter niet!’” ventileerde ik op een dag bij mijn collega, die de situatie direct herkende. Ik realiseerde me dat ik niet de enige was die vaak gebruikt werd voor klusjes. Maar wanneer doe je dat wel en wanneer niet
Ken je eigen grenzen Voordat je anderen helpt met het organiseren van hun leven, is het belangrijk om je eigen grenzen te begrijpen. Het kan lastig zijn om die aan te geven wanneer je ze zelf niet goed voelt. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met hoe je als kind bent opgegroeid en hoeveel aandacht is geschonken aan jouw behoeften. Als jouw grenzen als kind consequent werden overschreden, kan het tot gevolg hebben dat je jezelf klein maakt en vooral gericht bent op de emoties van een ander. Onderzoek dus wat je wel en wat je niet kunt, wat je wel wil en niet wil.
Bewaak je eigen grenzen Als je weet waar jouw grenzen liggen, is het belangrijk deze te bewaken. Naar mijn idee is dit cruciaal om succesvol en gezond te blijven in het vak. Het stelselmatig over je eigen grenzen (laten) gaan, levert namelijk stress op en beïnvloedt de relatie met een ander negatief. Dit vergt bewustwording en oefening van de professional organizer, maar draagt uiteindelijk bij aan een effectieve ondersteuning van je klanten.
Wees respectvol en positief Het is van belang dat je bij het bewaken van je grenzen respectvol en positief blijft en jezelf en de klant serieus neemt. De volgende vier tips kunnen daarbij helpen:
1) Stel duidelijke verwachtingen: communiceer al tijdens het kennismakingsgesprek duidelijk met je klanten over wat ze van je kunnen verwachten en wat wel en niet binnen jouw dienstverlening valt. Zorg ervoor dat beide partijen begrijpen wat er wel en niet mogelijk is. Maak daarnaast altijd een begeleidingsplan. Neem daarin de doelen op die je samen hebt geformuleerd. Uiteraard zijn dit doelen die passen bij jouw vakgebied, jouw expertise. Wanneer je de klant dit plan laat ondertekenen en een afschrift verstrekt, kun je verwijzen naar deze doelen. ‘Weet je nog waarvoor je mijn hulp hebt ingeschakeld?’
2) Leer nee zeggen tegen de klant: als jouw klant een beroep op je doet voor het uitvoeren van oneigenlijke klussen en je voelt je daar niet goed bij, zeg dan (beleefd) nee tegen de klant. Nee zeggen klinkt simpel; dat is het vaak niet. Toch is het belangrijk. Wanneer je geen nee zegt, ga je je uiteindelijk irriteren. De relatie met de klant gaat hieronder lijden, zonder dat hij weet wat er scheelt.
Je kunt jouw assertiviteit vergroten door te reflecteren op situaties waarin je juist wel of juist niet naar tevredenheid handelde. Ook helpt het wanneer je van tevoren zinnetjes bedenkt en deze oefent voor de spiegel. En help de klant bedenken hoe, door wie en wanneer de klus wél gedaan kan worden. Zet dit eventueel samen in gang.
3) Werk aan jouw zelfvertrouwen: vergroot je zelfvertrouwen door je professionele vaardigheden te verbeteren. Als je weet dat je competent bent in wat je doet, zul je minder snel geneigd zijn om over je grenzen te gaan om aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Blijf je binnen het vakgebied ontwikkelen en zoek ondersteuning en feedback van collega’s. Breng bijvoorbeeld vergelijkbare situaties in tijdens intervisie en leer op die manier van en met collega’s.
4) Durf los te laten: wanneer de klant je op manipulatieve wijze probeert over te halen iets te doen, dan kan dat stress opleveren. Herhaaldelijk je grenzen moeten aangeven en bewaken, gaat je niet in de koude kleren zitten. Durf in zo’n geval te concluderen dat de klant niet bij je past en neem op professionele en respectvolle wijze afscheid.
Zo ging het ook bij mij. Toen ik me tóch weer liet overhalen, dit keer om de gootsteen te ontstoppen en het chiffon schoon te maken, kwam ik van een koude kermis thuis. Het chiffon liet zich nog redelijk gemakkelijk losmaken, maar het terugplaatsen lukte niet zonder lekken. Terwijl ik braaf gedaan had wat de klant me vroeg te doen, reageerde hij boos en teleurgesteld. Uit ergernis antwoordde ik: ‘Ik ben de loodgieter niet!’ Mijn missie was op geen enkele wijze geslaagd. Niet veel later besloot ik afscheid te nemen van deze klant.
Oefening baart kunst Ik was snel geneigd om de klant te helpen, ook al wist ik dat het besteden van (te veel) aandacht aan ad hoc klussen afleidt van het hoofddoel. Al doende leerde ik mijn eigen grenzen steeds beter kennen en bewaken. Daardoor weet ik het doen van oneigenlijke taken binnen organizingtrajecten nu tot een minimum te beperken.’
Over de auteur
Sinds 2015 werkt Evelien Tielen als professional organizer, vooral in de zorgmarkt. Via haar bedrijf Evelientielen.nl biedt ze praktische en persoonlijke hulp om zaken weer op orde te krijgen. In december 2023 behaalde ze haar diploma Senior Professional Organizer. Dit blog schreef zij als onderdeel van haar portfolio.