Waarom je die reddingsboei beter thuislaat – het belang van eigenaarschap

Door: Mirjam Borghuis

Mirjam herkent bij zichzelf de verleiding om klanten te redden uit hun chaos. Maar inmiddels weet ze dat mensen zo niet in beweging komen. Hoe dan wel, dat legt ze uit in dit blog. 

Met frisse tegenzin begon ik met het uitpakken van de vaatwasser in mijn moeders overvolle keuken. Ik had er altijd een dagtaak aan om een plek te vinden voor de schoongespoelde vaat. De kastjes waren niet alleen overvol, maar alles stond ook nog eens door elkaar. Op een dag wilde ik mijn moeder laten zien hoe het beter kon. Ik ruimde de kasten leeg en sorteerde soort bij soort. Het kapotte servies van grootmoeder zette ik klaar voor transport naar kringloop en stort. Enthousiast begon ik aan een nieuwe indeling. Vele kastjes volgden en een zaadje voor mijn carrière als organizer was geplant. Met een voldaan gevoel plofte ik even later op de bank in afwachting van mijn moeders reactie. Helaas was die uitermate teleurstellend. Ik kreeg een voorzichtig ‘dank je wel’ te horen maar enkele dagen later stonden de kapotte kopjes van grootmoeder gewoon weer in de kast.

 Reparatiereflex

Nu, twintig jaar later, begrijp ik als organizer dat mijn klanten er niet bij gebaat zijn als ik ongevraagd de keukenkasten voor hen ga herschikken. Of als ik ga vertellen hoe het anders en beter kan. Toch herken ik nog steeds de verleiding om mijn klanten al dan niet gevraagd te ‘redden’ uit hun chaos. Zeker wanneer ze mij verwachtingsvol aankijken. Want laat ik eerlijk zijn: voor mij van-nature-georganiseerde-organizer is een tip, advies of gewoon dé oplossing zo gegeven en misschien zelfs al uitgevoerd.

Deze neiging is heel menselijk, legt Sergio van der Pluijm uit in zijn boek Coachen 3.0 (2022). We oordelen, adviseren en overtuigen de ander maar al te graag wanneer hij zijn probleem op tafel legt. Dit gebeurt automatisch en is goedbedoeld. Helaas werkt deze ‘reparatiereflex’ averechts. Het resultaat is vaak van korte duur. Je klant wordt er passief van, schiet in de weerstand (“ja maar..”) of voelt zich niet begrepen. Daarbij komt dat je zelf hard aan het werk bent en je teleurgesteld kunt raken van de reactie die je terugkrijgt.

Eigenaarschap stimuleren

Oplossingen aandragen, overtuigen, motiveren en confronteren: als je klant niet wil, zal hij ook niet leren en in beweging komen. Marijke Lingsma en Aty Boers bepleiten daarom in een hun boek Help! Ik ga coachen (2019) om niet je klant te onderwijzen, maar het eigenaarschap te stimuleren. Dat wil zeggen dat je je klant zelf verantwoordelijkheid laat nemen voor zijn eigen leerproces. Of je klant dit doet kun je merken aan zijn houding en taalgebruik. Let daarbij op het verschil tussen willen en moeten. Als je klant echt wil, neemt hij verantwoordelijkheid. Moeten betekent dat je klant graag aan de hand genomen wordt en geen verantwoordelijkheid neemt voor het effect van zijn keuzes. Zijn houding is passief en afwachtend.

Reddingsboei thuislaten

Als organizer doe je er dus goed aan het eigenaarschap te stimuleren bij je klant, maar hoe? Dat begint allereerst met het thuislaten van je reddingsboei en door meer achterover te leunen. Wacht vijf seconden wanneer je voelt dat je iets wil zeggen en slik je goedbedoelde tips en adviezen in. Laat de klant vertellen en luister naar wat hij belangrijk vindt. Parkeer op dat moment je eigen aannames en oordelen.

Open vragen stellen

Een volgende stap in het stimuleren van eigenaarschap is het stellen van open vragen: ‘Wat wil je bereiken vandaag? Hoe wil je het aanpakken? Wat verwacht je hierin van mij?’ Zulke vragen hebben een ander effect op je klant dan wanneer jij vertelt dat vandaag de kledingkast uitgezocht gaat worden. Om te voorkomen dat je met het stellen van vragen in een kruisverhoor belandt, kun je afwisselen met het geven van korte samenvattingen. Zo voelt je klant zich ook echt gehoord en begrepen. Denk je je klant echt blij te kunnen maken met jouw gouden tip, vraag dan eerst toestemming om deze te geven. Dan staat hij open om ze in ontvangst te nemen.

Voordelen

Eigenaarschap stimuleren levert een aantal voordelen op. Het geeft je klant in de eerste plaats zelfvertrouwen. Want met het uitgooien van je reddingsboei geef je indirect het signaal dat hij het zelf niet kan. Maar stel je de vraag wat voor hem werkt, dan zal hij opzoek gaan naar eigen capaciteiten om orde te leren scheppen in zijn chaos. Dat is goud waard! Het voordeel voor jou is dat je met het parkeren van je ongevraagde tips en adviezen jezelf en je klant een hoop frustratie en energie bespaart. Je zult zien dat je na een werkdag meer uitgerust thuiskomt.

Leren je klant zwemmen

Door eigenaarschap te stimuleren zal je klant intrinsiek gemotiveerd raken om aan zijn doelen te werken. Dit leidt tot betere en blijvende resultaten dan wanneer jij het voor hem oplost. Met andere woorden: als je je reddingsboei thuislaat, leert je klant zelfstandig zwemmen.

Over de auteur

Mirjam Borghuis (Mirjam Borghuiss.nl) begeleidt mensen die thuis of op hun werkplek meer rust, ruimte en overzicht willen ervaren. Dit artikel schreef ze in het kader van haar opleiding tot Senior Professional Organizer.

Bronnen