Tijdens bijeenkomsten waarbij het onderwerp autisme (ASS) ter sprake komt, valt het me vaak op dat men denkt dat mensen met ASS levenslange professionele begeleiding nodig hebben. Levenslange begeleiding: wellicht.  Maar moet dat professioneel zijn: nee!

Door: Francien van Rijt (Opgeruimd jezelf zijn)

Veel mensen hebben een stereotiep beeld van mensen met ASS. Op tv zijn er programma’s waarbij je vooral de bijzondere kanten van ASS ziet.  Zo bracht Filemon Wesselink vorig jaar het programma ‘Het is hier autistisch’. Daarin werden met name mensen geportretteerd die niet zelfstandig kunnen wonen. Filemon bleek overigens zelf ook autisme te hebben.

ASS vaak onopgemerkt

Filemon redt zich prima, en zo zijn er veel meer mensen met ASS binnen onze samenleving . Mensen die, net als jij en ik, een leuke baan, partner en/of  kinderen hebben. Over het algemeen betreft het dan mensen met een IQ dat gemiddeld of hoger dan gemiddeld is en die het Syndroom van Asperger hebben. Door hun IQ konden ze vaardigheden leren die ze niet van nature hebben. Dit zijn mensen waarvan we vaak niet eens weten dat zij ASS hebben.

Op het werk sterk

Wel degelijk worstelen zij met een aantal zaken die voor mensen zonder ASS heel vanzelfsprekend zijn. Waar het hen op het werk lukt om alles in goede banen te leiden, kan het zijn dat ze thuis nergens meer aan toe komen. Alle prikkels van overdag moeten thuis verwerkt worden. Ook kan het op het werk lastig zijn om het overzicht te bewaren. Zomaar uit het niets (zo lijkt het voor buitenstaanders) kan iemand dan in woede uitbarsten.

Kennis vergaren

Wanneer bekend is dat iemand ASS heeft is het van belang dat zowel gezinsleden als collega’s weten wat ASS inhoudt. Waar heeft degene met ASS vooral last van? Wat zorgt voor overprikkeling? Hoe kan overprikkeling worden voorkomen? Maar ook: wat is er voor nodig om bij overprikkeling weer te ontspannen? Om deze kennis te vergaren heb je professionals en ervaringsdeskundigen nodig. Voor partners bestaan er bijvoorbeeld partnercursussen en voor collega’s of leidinggevenden van mensen met ASS zijn er cursussen en maatjestrajecten.

Sterk persoon naast zich

Wanneer duidelijk is dat we te maken hebben met iemand met ASS, komt er vaak meer begrip en kan er rekening met hem of haar worden gehouden. Hiermee kom ik terug op de vraag of mensen met ASS levenslange begeleiding nodig hebben en zo ja, of dat dan altijd professioneel moet zijn.

Dat mensen met ASS over het algemeen een sterk persoon naast zich nodig hebben, kan ik alleen maar beamen. Maar dit kan ook de partner of een goede vriend of vriendin zijn! Een professional is er immers slechts voor een aantal uren in de week, de partner nagenoeg 24/7. Met een vertrouwd iemand kan degene met autisme in gesprek op gelijkwaardig niveau; wat zorgde voor overprikkeling, wat ging er goed, wat ging er mis, hoe kunnen we het een volgende keer aanpakken? Op die manier kan iemand met autisme en zijn omgeving wel degelijk leren anders om te gaan met een situatie!

Handelswijze professional organizer

Wanneer je als professional organizer iemand met autisme gaat begeleiden, informeer dan eens welke kennis van autisme de huisgenoten en/of de collega’s hebben. Is deze niet of weinig aanwezig, wijs hen dan op het belang hiervan, de mogelijkheden die er zijn en betrek hen in het proces. Al doende kunnen zij leren hoe ze er beter mee om kunnen gaan, waardoor het voor iedereen iets makkelijker wordt.

Tot slot: behandel iemand met autisme niet als een kind wat iets niet kan, maar als een volwassene die leerbaar is. Misschien duurt het wat langer, maar het geleerde beklijft vaak voor het leven!

Meer weten? Op 27 september verzorgen wij de training Anders georganiseerd met ASS.